‘Soms bleken beelden wel eens verdwenen’

WOERDEN • Theo Aarsen schreef een boek over het leven en werk van de Woerdense kunstenaar Jan Vermaat. Tijdens zijn onderzoek stuitte hij wel eens op verrassingen.

Pas drie maanden oud was Jan Vermaat toen hij met zijn ouders vanuit Naaldwijk naar de Kruittorenweg in Woerden verhuisde. In zijn jeugd speelde hij met zijn wat oudere tweelingzusjes op het Kazerneplein en in de aanliggende straten en stegen. Het was een vriend van zijn vader, kunstschilder Henk Poesiat, die het uitzonderlijke talent van de toen nog jonge Vermaat ontdekte.

Aanvaringen
In zijn boek gaat schrijver Theo Aarsen uitgebreid in op de ontwikkeling van deze inmiddels 80-jarige kunstenaar. Zijn werk in Toronto, zijn ‘lichte’ aanvaringen met het Woerdense gemeentebestuur, het langzaam volwassen wordende kunstbeleid en het ontstaan van kunstenaarskringen in Woerden krijgen in het boek ruime aandacht.

De stilte in de coronaperiode was volgens Aarsen een mooie gelegenheid om de kunstenaar te interviewen voor het nieuwsblad van de Kunstkring. “Jan hield echter niet op met vertellen. Het kwam zelfs tot een vijfde interview. Toen was er inmiddels zoveel over tafel gegaan dat een boek onvermijdelijk werd.”

Een tiental Woerdenaren waarmee Vermaat in het verleden nauw samenwerkte, wilden wel vertellen over die tijd en leverden foto’s aan voor het boek. Ook bezocht de schrijver plantsoenen, villa’s en scholen in heel het land waar werk van de kunstenaar te vinden zou zijn.

Verrassingen
Soms bleken beelden weleens verdwenen, zo ontdekte Aarsen, “maar er waren ook weer verrassingen. Zoals een vijftiental ‘vroege’ schilderijen van Jan op een zolder bij een kunsttaxateur in Laren. We vonden ook nog een beeld van hem in Kerkrade, bij een verzorgingshuis. En dit voorjaar verscheen er, zomaar op een veiling, een kostbaar beeld van hem. Aarsen heeft daar wel een verklaring voor. “Veel van zijn werk werd verkocht via galerieën. Die hielden niet altijd bij waar een beeld naartoe ging.”

Vermaat maakt(e) schilderijen, portretkoppen en beelden, maar vooral veel sierlijke vrouwfiguren, in realistische of abstracte vorm. Daar maakte hij veel foto’s van. Uit de vele honderden foto’s zijn er uiteindelijk 200 in het boek terecht gekomen.

Meer dan vijftien jaar was Vermaat actief op internationale beeldhouwersbijeenkomsten. Met zijn ervaring en kennis lukte het hem om er - vanuit de Rotary - twee in Woerden te organiseren, in 1997 en in 2007. De beeldhouwwerken van de internationale deelnemers zijn nog altijd in de hele stad terug te vinden. In 1997 ontving hij voor zijn inzet de Woerdense Cultuurprijs.

Wandeling
In het boek is een wandeling van ruim vijf kilometer opgenomen langs tien werken die in de openbare ruimte te zien zijn, van de Botter tot de Steinhagenseweg. Gekozen is voor de diversiteit die zo kenmerkend is voor het werk van Vermaat: metaal en steen, realistisch en abstract.

Beeldhouwen doet Vermaat niet meer. “Wel schilder ik nog dagelijks in mijn atelier”, zegt hij. “Ter gelegenheid van 650 Jaar Stadsrechten Woerden ontwerp ik voor Singelkunst een bijzonder kunstwerk.”

Het boek ‘Jan Vermaat, beeldhouwer én schilder’ is verkrijgbaar bij het VVV-Kaasmuseum, Stadsmuseum Woerden, Galerie van Slagmaat en Kunsthandel Rijnstraat.