Foto-expositie over Woerdens buurtje ‘de Pannebakkerijen’

WOERDEN • Aart Sliedrecht fotografeerde de bewoners, de straat en de huizen uit het industriële buurtje ‘de Pannebakkerijen’ in Woerden. 

Meer dan tweeduizend foto’s maakte Sliedrecht, variërend van intieme portretten tot alledaagse tafereeltjes. Hij was in coronatijd bijna wekelijks te vinden in het buurtje, dat grenst aan de enige nog overgebleven dakpannenfabriek (van BMI Monier) in Woerden.”Ik woon hier vijf minuten vandaan, dus ben er zo.”

Voor de bewoners van de Pannebakkerijen is hij inmiddels een bekend gezicht, zo blijkt tijdens een korte wandeling. “Heb -ie ‘m weer hoor!”, roept een man die in de deuropening van zijn huis staat. Het blijkt één van de weinige bewoners te zijn die al zijn leven lang in de straat woont. “De meeste bewoners verkassen na een paar jaar”, weet Sliedrecht. “De huisjes hebben een vloeroppervlakte van tussen de 45 en 90 vierkante meter. Voor starters is dat prima, maar door de gestegen huizenprijzen zijn deze woningen voor hen onbetaalbaar geworden.”

Weg
Sliedrecht begon ruim twee jaar geleden met zijn project. Dit tegen de achtergrond van de viering van ‘Woerden 650 jaar stad’. “Ik houd me al jaren bezig met documentaire fotografie en had het idee om allerlei objecten te fotografen die er in 1372 ook al stonden. Maar al snel kwam ik erachter dat er niets meer staat uit die tijd, echt alles is weg.”

Na wat denkwerk kwam bij hem de steen- en dakpannenindustrie naar boven. Die kreeg een enorme boost nadat Woerden stadsrechten kreeg. Sliedrecht: “Bakstenen en dakpannen maak je van klei. Langs de Oude Rijn lag er genoeg van dit plakkerige goedje, dus ontstond er een hele industrie hier in Woerden. Die kende vooral in de 17e en 18e eeuw een bloeitijd.”
En nog altijd worden er dakpannen gemaakt in de fabriek. Jaarlijks zo’n 10 miljoen stuks, hoorde Sliedrecht. “Dat doen ze met maar dertig medewerkers. Dat vind ik best bijzonder.”

De Pannebakkerijen werd eind 19e eeuw gebouwd voor de fabrieksarbeiders en hun gezinnen. Die leefden er onder redelijk erbarmelijke omstandigheden. “Er was geen elektriciteit en de huizen werden warm gestookt met houtkacheltjes. De wc hing boven de rivier.” De arbeiders moesten hard werken voor een karig loon. “Als er geen werk was, kreeg je ook geen loon. Al met al was het armoe troef.”

Het buurtje ademt vandaag de dag nog het industriële verleden. Zo zijn in praktisch alle huisjes nog allerlei elementen te vinden uit het verleden. “Daarnaast bepaalt de kenmerkende schoorsteen van de dakpannenfabriek - samen met de graansilo’s van Arie Blok - nog altijd de skyline van Woerden.”

Fotoboekje
Speciaal voor de bewoners maakte Sliedrecht een fotoboekje. En hij heeft ze uitgenodigd voor de opening van zijn foto-expositie op donderdag 21 april in Galerie van Slagmaat. Daarna kan het publiek gedurende twee weekenden (22, 23, 29 en 30 april) komen kijken. De expositieruimte is op die dagen van 10.00 tot 17.00 uur geopend.

In de expositie wordt aan de hand van oude foto’s uit het Regionaal Historisch Centrum Rijnstreek en Lopikerwaard tevens aandacht besteed aan het industriële verleden. Journalist en historicus Jan van Es schreef daarvoor de teksten. En er is een film te zien waarin bewoners over de Pannebakkerijen van toen en nu vertellen. Dit project kwam tot stand in samenwerking met HaPe media.

Is zijn project daarmee afgerond? “Nee”, zegt Sliedrecht stellig. “Samen met RPL Woerden ben ik nog bezig met een documentaire over de steen- en dakpannenindustrie. Daarnaast is het de bedoeling om tijdens een open dag van de dakpannenfabriek (waarschijnlijk op 18 juni) foto’s van de expositie op te hangen in het straatje en op het fabrieksterrein. Kortom, ik ben er dus nog wel even druk mee.”