Stoomgemaal Teylingens trekt veel bekijks

17 september 2021, 08:21 Algemeen

KAMERIK • Stoomgemaal Teylingens, gelegen op de grens van Woerden en Kamerik, mocht zich tijdens de Open Monumentendagen verheugen op een flink aantal bezoekers. 

Kamerik ontstond rond 1100 door ontginningen van het gebied vanaf de Oude Rijn die later de waterloop in land en polders bepaalden. Het gebouwtje van het gemaal stamt uit 1871. De tot 1870 werkende waterwipmolen werd vervangen door een schepradgemaal waarvan de raderen gekoppeld werden aan een eencilinder stoommachine. 

Gedemonteerd
Het gemaal bleef in dienst tot 1953. Daarna werd het deels gedemonteerd. Ruud Mees, oprichter van de stichting tot behoud en herstel van het gemaal, schreef hierover een lezenswaardig verhaal in het blad Heemtijdinghen van juni 2018. Inmiddels is het 150 jaar oude monument eigendom van de Stichting Watererfgoed Groot Woerden. 

Onlangs onderging het gemaal een grondige restauratie. Hoofdmachinist Peter van der Horst zorgt met een aantal andere machinisten voor het onderhoud van het machinepark dat met veel moeite weer tot leven is gebracht. Hij doorliep de Hogere Zeevaartschool, met het hoofdvak Stoom en voer jarenlang voor Shell op verschillende stoomschepen. 

Oren
Als hij begint te vertellen, zie je de stoom figuurlijk uit zijn oren komen. “Het heeft best wat zweetdruppels gekost om het totaal verwaarloosde stoomgemaal weer aan de praat te krijgen”, zegt hij. “Alles zat vastgeroest. En dat was nog niet het ergste, maar er moesten compressoren aan te pas komen om de machine weer met perslucht op eigen kracht te laten draaien.”

Het was niet alleen de stoommachine en de centrifugaalpomp die weer in een goed werkende staat moesten worden gebracht. Ook het gebouw had het nodige achterstallige onderhoud. Veel was er verrot. Zo moesten het dakbeschot, de draagbalken, de kopgevels en de schouderstukken worden vervangen. Het herstel van het complex vergde zo’n 10.000 vrijwilligersuren. 

Commissaris van de Koning, Willibrord van Beek, dijkgraaf Patrick Poelmann, wethouder Martin Schreurs en Ruud Mees (in zijn functie als voorzitter van de stichting) verrichtten op 9 mei 2015 de feestelijke heropening. “Maar we zijn nog niet klaar”, stelt Van der Horst. “We willen de gebouwen rond het gemaal herstellen, maar ook de schutsluis en machinistenwoning in oude staat terugkrijgen. Daar is nog veel geld voor nodig. Alle beetjes helpen. En we hebben een ANBI-status. Dus alle donaties zijn welkom.”