Hans Hagen schrijft boek 'Democratie voor iedereen'
Hoe krijg je iedereen weer aan boord?
woerden • Het is de eerste van vier aanbevelingen die Hagen doet in zijn boek ‘Democratie voor iedereen’. Hagen was veertien jaar lang algemeen directeur van het Hofpoort Ziekenhuis, schildert en is zeer geïnteresseerd in maatschappelijke onderwerpen. "In coronatijd ging ik alle stapels met belangrijke onderwerpen op mijn bureau opruimen. Op de eerste stapel lagen allerlei artikelen over onze democratie. Ik las deze en andere artikelen en formuleerde voor mezelf standpunten, zette allerlei ingewikkelde punten op een rij. Dat bleek een boek te kunnen worden."
Veel niet-stemmers
Hij begint het boek met uit te leggen wat democratie nu eigenlijk is. "Met allerlei typeringen die samen de democratie vormen. Denk aan allerlei planten in je tuin. Samen vormt dat de natuur." Hij signaleert dat het aantal stemmers achteruit is gegaan sinds de opkomstplicht werd afgeschaft in de jaren 70. "Landelijk stemt 20 procent van de stemgerechtigden niet. Tel daarbij de mensen die uit onvrede stemmen op de ‘boze’ partijen en je ziet dat het niet goed gaat met onze democratie."
Hagen gelooft overigens niet dat deze stemmers ook allemaal boosaardig zijn. "Wel zijn ze ontevreden over ons huidige stelsel. Uit onderzoek blijkt dat politici toegeven dat ze veel beloven maar dat dit uiteindelijk anders uitpakt." Hij refereert aan de aardbevingsproblematiek in Groningen, aan de kazerne die niet kwam in Zeeland en aan de toeslagenaffaire. "Ze lieten echt steken vallen."
Eigen belang staat voorop
De oorzaak ligt er volgens Hagen in dat het eigen belang voorop staat. "In Frankrijk schreef filosoof Simone Weil in de jaren 30 een artikel over het onmogelijk worden van politiek bedrijven door het ontstaan van politieke partijen. Die waren volgens Weil een gevaar voor de samenleving omdat ze uit zijn op eigen belang. Dat past bij wat er nu in Den Haag gebeurt."
Het is nu nog erger, vindt Hagen, omdat nu zelfs ook politici met zichzelf bezig zijn, te zien aan de uitstroom. "Ik mis de ouderwetse en zware woorden als 'dienstbaarheid', 'waarachtigheid' en 'nederigheid'. Politici realiseren zich niet elke ochtend dat ze er voor de burgerij zitten." In zijn boek beschrijft hij vooral de landelijke politiek maar het geldt ook provinciale en gemeentelijke politiek. "De opkomst is hier zelfs nog lager, 55 procent. Maar ruim de helft van de bevolking wordt gehoord. Ze krijgen wel 100 procent van de stoelen en zo lijkt het alsof ze iedereen vertegenwoordigen."
De stoelen deels leeg laten, zo is zijn eerste aanbeveling en deze vervolgens vullen met vertegenwoordigers van niet-stemmers. "Als je dat registreert en een systeem van loten hanteert, is dat mogelijk. Er zijn al experimenten in andere landen. Je moet natuurlijk wel zorgen dat je daar verstandige lieden neerzet die je schoolt en ondersteunt, maar de technische uitwerking is mogelijk."
Premier
Aanbeveling twee is apart de premier kiezen. "Van binnen of buiten de politiek die zelf een kabinet samenstelt. Het parlement machtigt dit kabinet of kan het afzetten bij niet goed functioneren." De parlementariërs moeten wat Hagen betreft ook niet zomaar uit een partij kunnen stappen en voor zichzelf beginnen. Dat moet strenger zo is zijn derde aanbeveling, "tenzij je met voorkeurstemmen bent gekozen." En dan de verkiezingen. "Een burgercomité moet een aantal punten vaststellen waarover de partijen hun mening tot op de komma nauwkeurig moeten geven in hun partijprogramma. Zo zijn de standpunten goed vergelijkbaar en weet je werkelijk waar een partij voor staat op belangrijke thema's. Daarbij moeten ze ook aangeven hoe ze dit concreet maken en het algemeen belang in het oog houden."
Het boek ‘Democratie voor iedereen. Naar een oprecht stelsel van Vertegenwoordiging' van Hans Hagen is te koop bij de Woerdense boekhandels, ISBN 9789463013420.