In Stadsmuseum Woerden staat de koe centraal
Geen Koeiemart, wel koeienkunst
Vanwege de nog altijd geldende coronamaatregelen ging er dit jaar opnieuw een streep door de Koeiemart in Woerden, maar voor het Stadsmuseum is dat geen reden om stil te zitten. Met de duo tentoonstelling GeKOEsterd is er aandacht voor de koe in de kunst en voor de Koeiemart.
In het museum is kunst vanaf de 17e eeuw tot heden te zien waarin de koe centraal staat. Te denken valt aan koeienportretten, schilderijen van verschillende koeienrassen en de koe als belangrijk symbool voor het Nederlandse landschap. Het gaat om werken van onder meer Marleen Felius, Willem Maris, Willem Roelofs en Leo Gestel. Stukken uit particuliere verzamelingen, maar ook uit het Rijks Cultureel Erfgoed.
Naast deze tentoonstelling in het Stadsmuseum is er een pop-up museum aan de Rijnstraat 35-37 opgezet waar bezoekers onder andere ludieke koeienverzamelingen kunnen bekijken. De spullen zijn door mensen uit het hele land beschikbaar gesteld.
De organisatie van dit alles was bepaald geen sinecure. "Via social media hebben we gevraagd of mensen items van hun verzameling voor dit gelegenheidsmuseum wilden afstaan", vertelt Arja van Veldhuizen, manager van het Stadsmuseum. Ze stond versteld van het grote aantal reacties dat binnenkwam. “Er werd echt giga veel op gereageerd, en niet alleen door mensen uit Woerden. Een vrouw uit Almelo schreef me dat ze 20.000 koeien had verzameld en bij een man uit Aalsmeer stonden zestig bananendozen in de schuur, gevuld met stropdassen waarop een koe staat afgebeeld. Wij moesten echt het land in om het één en ander te gaan bekijken."
Maar ook vanuit Woerden werden de nodige 'koeienspullen' aangeleverd, waaronder een porseleinen melkpak van de MelkUnie, zelfgemaakte koeien, koeien met koeienspreuken, complete boerderijen, vliegende koeien en niet te vergeten de koeien van de kleurrijke Cow Parade. Deze waren een aantal jaren geleden op ware grootte in de verschillende Europese hoofdsteden te bewonderen.”
Sint Victorsdag
Het is goed te weten dat Woerden sinds 1410 het Marktrecht kreeg en er vanaf die tijd koeien- en paardenmarkten werden gehouden in de stad. In het begin was het de 10e oktober - Sint Victorsdag - dat de koeienmarkt plaatsvond. Later werd dat de eerste woensdag na 20 oktober en dat geldt nog steeds.
'Gezien het jaargetijde is erwtensoep een best logische keuze'
Sinds 1935 hielden ze in Woerden de paardenmarkt samen met de koeienmarkt, maar inmiddels zijn de paarden verdwenen. Dit en nog veel meer wetenswaardigheden staan te lezen op een zevental banners in het museum. Er hangen ook tal van uitspraken, gedaan door (ex-)Woerdenaren, basisschoolleerlingen, brandweerlieden en een marktmeester, kortom iedereen die direct of indirect iets met de markt van doen heeft. Veel ex-Woerdenaren bezoeken nog altijd de Koeiemart, voor de sfeer, voor het ontmoeten van mensen en oude bekenden en een bezoekje aan de kermis.
En dan toch nog iets over de bekende en veelal geprezen erwtensoep. Arja van Veldhuizen: "Dat is een traditie waarvan de oorsprong niet helemaal bekend is. Gezien het jaargetijde waarin de Koeiemart plaatsvindt, is erwtensoep een best logische keuze, al had het ook bruine bonensoep kunnen zijn. Van oudsher is erwtensoep een armelui soep. Je kon er van alles ingooien, was makkelijk een aantal dagen van tevoren te bereiden en daarna makkelijk op te warmen. Zelfs mensen met een migratieachtergrond maken de soep volgens het Hollandse recept.
Tenslotte hebben de kunstenaars Maus Bullhorst en Suzan Heijink het kunstwerk ‘Koppig’ ontworpen, een digitaal werk dat volledig online gemaakt en in het pop-up museum groot geprint de muur siert. Het pop-up museum zoekt nog weekend vrijwilligers. Aanmelden kan in het museum aan de Rijnstraat 35-37. Het museum is, behalve op maandag, alle dagen geopend.
GeKOEsterd - koeien in de kunst en op de Koeiemart is tot en met 15 mei 2022 te bezoeken in het museum. De pop-up expositie staat er tot en met 6 februari 2022.