Fakkels

9 februari 2022, 10:32

Protesten en fakkels gaan stok in hand. Ook in Woerden blijkt de fakkeltocht hip. Fakkels geven mij altijd een unheimisch gevoel en wie de geschiedenis in duikt begrijpt al snel waarom. Je kent het wel. Je bent buiten met een groep, het wordt donker en je bent ontevreden over van alles en nog wat. Was er maar een manier om je niet alleen hoorbaar, maar ook zichtbaar te maken. Stadsverlichting bestaat al 600 jaar, dus voor verlichting is een fakkel zinloos in de stad. Maar de fakkel is natuurlijk symbolisch. En ongeacht de symboliek je er nu aan toeschrijft staat deze nooit los van zijn historie. Allereerst kennen we allemaal de combinatie met hooivorken uit fictie. Het cliché van de doorgedraaide meute. Daar staat de fakkel voor intimidatie en is het een voorbode van geweld. Eén van de oudste historische versies van die meute was bij de moord op Caesar. Tijdens zijn crematie trokken ze stokken uit de brandstapel waar de dictator op lag om de huizen van zijn moordenaars in brand te steken. De fakkeltocht is ook onlosmakelijk verbonden met de nazi’s. We danken Olympische fakkeltocht zelfs aan de Spelen in Berlijn van 1936. De symbolische kracht de fakkel ontging Hitler niet en in Mein Kampf schreef hij trots dat zijn hakenkruis hetzelfde effect heeft als die van een brandende fakkel. Waar de inspiratie vandaan kwam bij het groepje treurwilgen in de VS in 2017 is dan ook geen verrassing. De symboliek van fakkels mocht niet ontbreken bij de Unite the Right rally in Charlottesville. Al haalden ze die inspiratie vast ook uit hun eigen achtertuin bij Klu Klux Klan. Een groep racistische malloten die fakkels en brandende kruizen gebruikten om te intimideren en letterlijk mensen en gebouwen in brand staken. Het lijkt ook altijd een aspirant volksmenner die de fakkeltocht aanzwengelt met platitudes en abstract gezwets. In Woerden was de leus ‘liefde, vrijheid en tegen dictatuur’. Lekker ongedefinieerd en ook pure nonsens in een land waar je kan trouwen met wie je wil, je relatief veel ontplooiingsmogelijkheden geniet en leeft onder het juk van een democratisch verkozen regering. De ironie om een symbool te gebruiken dat historisch staat voor intimidatie en onderdrukking en waarmee ze de moord op 's werelds bekendste dictator vergolden, zal veler fakkeltochtenthousiasten ontgaan. Maar wie niet op een fascistische eikel wil lijken, houdt zijn fakkel in de tuin.

Daniel de Mik