Column Junior Brandenburg: NUTS
AlgemeenOnder belofte van groeiende welvaart en rijkdom hebben wij in de vorige eeuw het merendeel van onze zogenaamde NUTS bedrijven ingeruild voor marktwerking.
Een NUTS bedrijf is een bedrijf dat een monopolie heeft op het leveren van goederen en diensten tot algemeen nut. Denk aan voorheen de lokale energiebedrijven, de NS en de PTT.
Toen we met dat afscheid onze welvaart zagen toenemen werden we Rupsjes Nooitgenoeg. Voor we het wisten gingen wij ook de zorg privatiseren.
Ooit leken dat briljante plannen en het heeft ons geen windeieren gelegd. Sterker, veel van de bedrijven tot algemeen nut werden regelmatig door ons verketterd wegens inefficiëntie, lange wachtlijsten, vermeend negatief ambtenaren gedrag en gebrek aan kosten efficiëntie. En met de privatisering verdween een deel van die negatieve kant. Wat we toen nog niet wisten, is dat wij er andere zorgen en ellende voor terug zouden krijgen.
Private partijen blijken namelijk ook horken te kunnen zijn. En te lange wachtlijsten zijn, los van corona, ook weer volop terug. Rapporten vol zorgen, aanbevelingen en geconstateerde tekortkomingen worden over ons uitgestort.
Wij hebben dus last van voortschrijdend inzicht dat ons met de neus op de niet zo leuke feiten drukt. Helaas blijkt het echter dat er te weinig middelen zijn om (politiek) bij te sturen. Bijvoorbeeld in het geval van een onverwachte barbaarse oorlog met absurde energieprijzen tot gevolg.
En hoewel er inmiddels stromingen zijn die voortschrijdend inzicht verketteren en ontkennen, de Wokies van deze wereld, ben ik van mening dat dit juist ons grootste goed is. Veel meer dan privatisering is voortschrijdend inzicht, en de wil dit te accepteren, de drijfveer achter ontwikkeling en verbetering.
Dus kom bij mij nu even niet aan met wijsheden als koeien in de kont kijken. In een land waarin je vette pech hebt als je een beroep op de jeugdzorg moet doen, onverantwoord lang moet wachten als je geestelijke gezondheidsklachten hebt, treinen duur en onregelmatig rijden en energieproducenten en leveranciers gillend rijk worden terwijl burgers en bedrijven zich blauw betalen, dan moeten we bereid zijn te leren en te verbeteren.
De conclusie is helaas dat we achteraf gezien wel nuts lijken dat wij ooit, met de wijsheid van toen, NUTS voorzieningen en zorg op deze manier hebben willen inrichten. Dan is het niet achteraf makkelijk lullen maar gewoon tijd om bij te sturen.