‘Sexy’ Regionaal Historisch Centrum Rijnstreek en Lopikerwaard viert 50ste verjaardag met open huis en verhalenboek
AlgemeenWOERDEN • Een historisch archief stoffig en on-sexy? Vergeet het maar! Het Regionaal Historisch Centrum Rijnstreek en Lopikerwaard (RHC) puilt uit van de spannende archiefstukken.
Ze vertellen het verhaal van Woerden, Montfoort, Oudewater en IJsselstein, Bodegraven-Reeuwijk en Lopik. Het oudste stuk is een akte uit 1322, met daarop de handtekening van de Baljuw van Woerden. Zaterdag 5 november kan iedereen deze akte tijdens de open dag komen bekijken. En meteen het voor de gelegenheid uitgegeven boek met zeventig historische verhalen kopen.
Het bijhouden van historische archieven noemt archivaris Frank van Rooijen een absolute must. “Als we dat niet zouden doen, wat zouden we dan weten van de kastelen, de poldermolens, de gemalen, hoe de gemeentebesturen in vroeger eeuwen werkten? We zouden dan misschien wat verhalen kennen vanuit de overlevering, maar die zijn lang niet zo betrouwbaar als de zaken die zijn vastgelegd in historische archieven. Omdat we als RHC vijftig jaar bestaan, geven we alle inwoners van het gebied de kans om een kijkje te nemen en dat ontzettend leuke boek te kopen.”
Andere ogen
De samenstellers van het boek hebben hun best gedaan om een zo breed mogelijk verhaal te vertellen. ‘Behapbare verhalen’ noemt Frank van Rooijen ze. “Je kunt in het boek lezen over de laatste doodstraf in Woerden, de Koeiemart, het hensboek van het Groot-Waterschap of de knopendraaiers uit Montfoort. Het zijn in totaal zeventig verhalen, die een doorsnee geven van de historie van ons gebied. Ik weet zeker dat mensen die dit boek hebben gelezen, voortaan met andere ogen naar hun omgeving kijken. Het is een aanzet tot meer interesse in je eigen historische achtergrond. Want dat is het, een kijkje in de ontwikkeling van onze huidige maatschappij. Dat zou zonder goed streekarchief echt een stuk lastiger zijn.”
‘Liever iets tastbaars’
Het fraaie boek is vanaf 5 november te koop voor 20 euro. Het boek wordt tijdens de open dag van het RHC op de boekenmarkt verkocht. Daarna kunnen belangstellenden het via de studiezaal van het RHC of bij het Stadsmuseum verkrijgen. Het had overigens niet veel gescheeld, geeft Frank van Rooijen aan, of er was helemaal geen RHC geweest. “Gelukkig kwam in 1972 de Archiefwet tot stand. Daardoor kwam er een soort dwang om historische stukken op een verantwoorde manier te archiveren en open te stellen voor publiek. De algemene houding was toen nog dat besturen liever iets tastbaars kochten voor het belastinggeld. Een man als Leo Peters is in die eerste jaren van gemeentehuis naar gemeentehuis getrokken om zoveel mogelijk archiefstukken veilig te stellen. Die kwamen dan met plukjes tegelijk uit kelders tevoorschijn. In 2018 zijn we met het RHC uiteindelijk ingetrokken in het gemeentehuis van Woerden en nu beheren we in totaal ruim zeven kilometer aan archiefmateriaal.”
Doop op puinhopen kerk
Dat is dus voor een groot deel te danken aan de inzet van Leo Peters. Maar de liefde voor de historie is er bij de huidige generatie archiefbeheerders niet minder om. Er zijn schitterende verhalen te vinden. Neem dat van het kleine meisje dat op de puinhopen van de plaatselijke kerk werd gedoopt, ergens in het rampjaar 1672. Of het bezoek van Willem van Oranje aan IJsselstein, waarbij bepaald niet op een stuk wildgebraad of een kruik wijn werd gekeken, getuige de bewaard gebleven nota. En zo zijn er nog vrachtwagens vol feiten die het bestuderen meer dan waard zijn. “Maar helemaal compleet is het archief ook niet”, nuanceert Frank van Rooijen. “Natuurlijk zijn er hiaten, niet alles is bewaard gebleven. En vaak zijn op schrift gestelde zaken ook erg summier. Van de gemiddelde vergadering van een dorpsbestuur in vroeger eeuwen werden notulen gemaakt die niet veel meer dan een paar zinnen lang zijn. Daar schiet je dus niet veel mee op, maar het is wel waardevol dat ze er nog zijn.”
Rondleidingen
De open dag is zaterdag 5 november van 10.00 tot 15.00 uur. Het RHC is te vinden in het gemeentehuis van Woerden (Blekerijlaan 14). De toegang is gratis. Er is een tentoonstelling, een boekenmarkt en er worden rondleidingen gegeven.
Karl Flieger