Column Junior Brandenburg: Overleven
AlgemeenEen van de al langer lopende discussies over hoe wij heden ten dage zouden kunnen omgaan met historische zaken houdt mij al een tijdje bezig. Namelijk wat te doen met kunst en cultureel erfgoed dat huist in andere landen en handen dan de oorspronkelijke.
Ik ben zeer gevoelig voor een argument dat deze schatten inmiddels wereld eigendom zijn en dat zij het best gediend zijn daar bewaard te worden waar ze toegankelijk en veilig zijn. Zeker indachtig de immense en onherstelbare verwoestingen van erfgoed door bijvoorbeeld IS en de Taliban in Syrië en Afghanistan. Maar ook elders is er sprake van instabiliteit, gebrek aan kennis en geld en mogelijk tekort in bewustzijn of bereidheid om de historie van volk en mensheid te bewaken en bewaren.
Nu is dit voor mij makkelijk praten. Veel van de grote musea in Europa zijn bereikbaar en er zijn geen fundamentele bepalende zaken voor mijn identiteit, voor zo ver ik dat al relevant zou vinden, in bezit van andere landen die dit onbereikbaar maken.
En met mijn mogelijk gemakzuchtige redeneringen strijk ik velen heden ten dage ernstig tegen de haren in. Het is een mening die door voortschrijdend inzicht in ieder geval niet populair is. Maar het voortschrijden is hier wat mij betreft nog niet af. Waar hoort immers iets thuis als je radicaal aan de slag wil om zaken te retourneren. Wie is de opvolger en van wie had diegene van wie het geroofd werd het verkregen (of geroofd)? Niet alles is zo duidelijk als de kwestie van de friezen van het Parthenon. Egypte wil bijvoorbeeld de Rosetta steen graag terug terwijl zij zelf meerdere meer complete exemplaren heeft. En laat nu juist het exemplaar in het Britse museum onlosmakelijk verbonden zijn met de West-Europese ontcijfering van hiërogliefen waardoor de gehele mensheid weer in detail kennis kon nemen van de Egyptische oudheid. Een essentiële stap in meer begrip van onze eigen evolutie als mensen.
Dat deze discussie ingewikkeld is, blijkt ook wel over hoe men nu kijkt naar mummies. Dat kijken mag, maar dan ingepakt. Want respect voor menselijke resten is nu het uitgangspunt. Geen idee over hoe ze er zelf over zouden hebben gedacht, maar geconfronteerd met mijn eigen vergankelijkheid zou ik het wel zien zitten om de tijd te overleven door als Tollund man, Otsi, Ramses, Chachapoya of Toetanchamon nog eeuwen bij te dragen aan een venster op ons gezamenlijke verleden.