Streep door de inkomenstoets
woerden • Deze werd eind vorig jaar ingevoerd om de schaarse huishoudelijk hulp beter onder inwoners te verdelen, maar de toets is al een aantal keer door de rechter afgekeurd.
Een tekort aan huishoudelijke hulpen zorgde er vorig jaar voor dat niet alle aanvragen konden worden ingevuld. Om de toekenning van huishoudelijke hulp beter te verdelen, besloten beide gemeenten eind 2022 een inkomenstoets in te voeren. Op deze manier zou de beschikbare hulp terecht komen bij de inwoners die het echt nodig hebben en geen (financiële) andere mogelijkheden hebben. Hiermee volgden beide gemeenten de lijn van meer gemeenten in Nederland.
Bezwaar
Rechters hebben zich meermaals over de inkomenstoets gebogen. Die oordeelden dat er geen ruimte bestaat om rekening te houden met de financiële mogelijkheden van inwoners. Ook in Oudewater en Woerden heeft een klein aantal inwoners bezwaar gemaakt tegen het gebruik van de inkomenstoets. Nu duidelijk is dat deze bezwaren zo goed als zeker gegrond zijn, leggen de colleges het besluit rond het toepassen van de inkomenstoets opnieuw voor aan de gemeenteraden. Als de raden besluiten om door te gaan met de inkomenstoets, moeten de gemeenten bij verlies de proceskosten betalen. Dit geld kan beter besteed worden aan de zorg, aldus de colleges.
Die wijzen erop dat de situatie niet is veranderd: huishoudelijke hulp via de gemeente blijft een schaars product. Oudewater en Woerden vragen hun inwoners daarom nog steeds of zij het ook zelf kunnen betalen en organiseren. Door te stoppen met de inkomenstoets neemt het risico op wachtlijsten voor huishoudelijke hulp voor alle inwoners weer toe.
Buiten de boot
De VVD is Woerden is blij dat er hoogstwaarschijnlijk een streep gaat door de inkomenstoets. "Of iemand zelf in staat is om te betalen voor huishoudelijke hulp is inmiddels al lang niet meer afhankelijk van het inkomen", licht raadslid Simone Onrust toe. "Veel mensen met een middeninkomen hebben door hoge woonlasten, energie- en zorgkosten moeite om hun rekeningen te betalen. Zij ontvangen geen toeslagen of compensatie en vallen nu ook nog buiten de boot als zij ondersteuning nodig hebben bij huishoudelijke taken."
Onrusts collega Florian van Hout noemt het ‘vrij gênant’ dat het college de raad na zo’n vier maanden alweer moet voorstellen om de inkomenstoets af te schaffen. Volgens hem hadden B en W kunnen zien aankomen dat de rechter een streep zou zetten door de maatregel. "Deze uitspraken zijn absoluut geen verrassing. Het college voert aan dat staatssecretaris Van Ooijen heeft gezegd niet in te grijpen bij gemeenten die aan inkomen toetsen. Maar de reden daarvoor was nu juist dat de staatssecretaris erop rekende dat inwoners van wie de aanvraag vanwege inkomen worden afgewezen van de rechter gelijk zouden krijgen. Ook daarom was de VVD vorig jaar fel tegen invoering van deze inkomenstoets."
De Woerdense gemeenteraad besluit naar verwachting volgende week over de afschaffing van de inkomenstoets. Alleen de Tweede en Eerste Kamer kunnen besluiten om alsnog een inkomenstoets in de wet toe te staan. Dat lijkt echter niet te gaan gebeuren: vanaf 2025 wordt waarschijnlijk een ‘passende eigen bijdrage' verplicht gesteld.